(ဇွန်လ 20, 2022) သူသည် ပထမဆုံး အော်တစ်ဇင် (regressive autism) ကို တွေ့ရှိသောအခါ ပညာရှင် Hari Srinivasan သည် သုံးနှစ်သာ ရှိသေး၏။ အရမ်းတက်ကြွပြီး လူမှုဆက်ဆံရေးကောင်းတဲ့ ကလေးဘဝကနေ Hari ဟာ ရုတ်တရတ် ငိုယိုပြီး ဇီဇာကြောင်တဲ့ ကလေးဖြစ်လာပြီး တခြားကလေးတွေနဲ့ မပေါင်းချင်ပါဘူး။ သူ့ကလေး လိုအပ်သော ပံ့ပိုးမှုအားလုံးကို ရရှိကြောင်း သေချာစေရန် Hari ၏ မိခင်သည် IT တွင် ပွင့်လန်းသော အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းကို စွန့်ကာ ဝန်ဆောင်မှုများနှင့် ကုထုံးများ ရှုပ်ထွေးနေသော ဝင်္ကပါသို့ သွားလာရန် စတင်ခဲ့သည်။ သူ့မိဘတွေကိုတောင် အသိအမှတ်ပြုဖို့တောင် ခက်ခက်ခဲခဲ စကားပြောရခက်တယ်။
အစပိုင်းတွင် ဆရာဝန်များနှင့် အပြုအမူဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူများက သူ့ကို စွမ်းဆောင်ရည်နိမ့်ကျသည်ဟု ခေါ်သော်လည်း Hari နှင့် သူ့မိဘများသည် မျှော်လင့်ချက် မပျက်ခဲ့ကြပေ။ ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုခန့်အကြာတွင် Hari သည် ဘာကလေ၏ ပထမဆုံး စကားပြောမဟုတ်သော အော်တစ်ဇင်ဘွဲ့ရ ကယ်လီဖိုးနီးယားတက္ကသိုလ်အဖြစ် သမိုင်းကို ဖန်တီးခဲ့သည်။ ဒါတွေအားလုံးမဟုတ်ဘူး။ စိတ်ပညာအဓိကနှင့် မသန်မစွမ်းလေ့လာမှုများတွင် အဓိကဖြစ်သော 4.0 GPA ဖြင့် Hari အား ဂုဏ်သိက္ခာရှိသော PD Soros Fellowship ကိုလည်း ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ဘွဲ့ရလူငယ်သည် ယခုအခါ အာရုံကြောသိပ္ပံဘာသာရပ်အတွက် သူ၏ PhD အတွက် Vanderbilt တက္ကသိုလ်သို့ ဦးတည်နေပြီဖြစ်သည်။
“ကျွန်မရဲ့ မသန်စွမ်းမှုကို ဦးစွာဖော်ပြပါရစေ၊” လို့ အင်တာဗျူးတစ်ခုမှာ လူငယ်လေးက ပြောပါတယ်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အိန္ဒိယ“ပါးစပ်မော်တာ apraxia၊ autism နှင့် အာရုံစူးစိုက်မှုအားနည်းခြင်း/ hyperactivity disorder (ADHD) ကြောင့် ကျွန်ုပ်တွင် ကန့်သတ်စကားပြောဆိုခွင့်ရှိသည်။ ကျွန်ုပ်တွင် လှုပ်ရှားမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ၊ ကောင်းမွန်သော မော်တာစိန်ခေါ်မှုများ၊ ခန္ဓာကိုယ်အစီအစဉ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများ၊ အာရုံခံမှုဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းမှုနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုများလည်း ရှိပါသည်။ အထူးပညာရေးကျောင်းမှာ တုံးလုံးတုံးနေတဲ့အချိန်တုန်းက ကောလိပ်တစ်ခုအနီး ဘယ်ကိုမှ သွားမယ်လို့ ဘယ်သူထင်မှာလဲ။” ပညာရှင်ကို ပြုံးပြသည်။
၎င်းက “အစပိုင်းနှစ်တွေမှာ ကျွန်မရဲ့ ကျန်းမာရေး အခြေအနေကြောင့် ကျွန်မနဲ့ မိသားစု ကြုံတွေ့ရတဲ့ ပြဿနာ အများအပြား ရှိပါတယ်။ သို့သော်၊ ကျွန်ုပ်၏မိသားစု၏ပံ့ပိုးမှုဖြင့် ကျွန်ုပ်သည် ပုံသေပုံစံများစွာကို ချိုးဖျက်နိုင်ခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းမှာ၊ UC Berkeley မှာရှိတဲ့ ကျွန်မရဲ့ ဆရာတွေနဲ့ အပေါင်းအသင်းတွေက ကျွန်မရဲ့ ခရီးအတွက် အများကြီး အထောက်အကူ ပြုပါတယ်။”
ကြမ်းတမ်းစွာ စတင်ခြင်း ဖြစ်သည်။
ချန်နိုင်းဇာတိဖြစ်သော Hari ၏မိဘများသည် 1993 ခုနှစ်တွင် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ဆန်ဖရန်စစ္စကိုသို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကြသည်။ ငါးနှစ်ကြာပြီးနောက် 1998 ခုနှစ်တွင် ၎င်းတို့ဇနီးမောင်နှံသည် အလွန်ဉာဏ်ကောင်းပြီး စာဖတ်ခြင်းကို နှစ်သက်သော ပျော်ရွှင်စရာကောင်းသော ကောင်လေးကို ကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ “ကျွန်မ ၁၆ လသားအရွယ်တုန်းက အဘွားက ဘယ်လိုသတိရတယ်၊ ကျွန်မ အကြိုက်ဆုံး Dr Seuss စာအုပ်ကို သူ့ပေါင်ပေါ်မှာ ထိုင်ပြီး ဖတ်ဖို့ ယူလာခဲ့တယ်။ ဒါပေမဲ့ ခြောက်လလောက်ကြာတော့ သူမ အိန္ဒိယကို ထွက်သွားတဲ့အခါ စာအုပ်တွေ စိတ်ဝင်စားမှု မရှိတော့ပါဘူး” ဟု Hari က ပြောပြသည်။
ထိုအချိန်တွင် အော်တစ်ဇင်အကြောင်း အချက်အလက်များစွာမရရှိသောကြောင့် Hari ၏မိဘများသည် အခြားကလေးများကဲ့သို့ပင် သူလည်း မတူညီသောအရာများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်မည်ဟု Hari ၏မိဘများက ထင်မြင်ခဲ့ကြသည်။ “ဒါပေမယ့် ငါ့နာမည်ကို မတုံ့ပြန်တာတောင် ရပ်တန့်သွားတာကို တခြားအဖွားက သတိထားမိခဲ့တယ်။ ကျွန်ုပ်၏ အကြားအာရုံချို့ယွင်းမှု ရှိ၊ မရှိ စစ်ဆေးရန် မိဘများက ကျွန်ုပ်အား အထူးကုများ ခေါ်ယူခဲ့သည်။ အိန္ဒိယမှာ အပန်းဖြေခရီးထွက်တဲ့အခါ မိဘတွေက ကျွန်မကို Chennai မှာရှိတဲ့ ကလေးစိတ်ရောဂါကုဆရာဝန်ဆီ ခေါ်သွားကြပါတယ်။ အခန်းထဲမှာ အရုပ် ၅၀ လုံးကို တန်းစီထားတယ်။ အရာတွေကို တန်းစီတာဟာ အစွဲအလမ်းကြီးတဲ့ အော်တစ်ဇင် အပြုအမူတွေထဲက တစ်ခုဖြစ်ပေမဲ့ ဆရာဝန်က ကျွန်မကို အော်တစ်ဇင်လို့ မသတ်မှတ်ခဲ့ဘူး” ဟု ပညာရှင်က မျှဝေသည်။
သူ့အသက်သုံးနှစ်အရွယ်သာရှိသေးတဲ့ ကလေးအာရုံကြောပညာရှင်တစ်ယောက်က သူ့ကို ငါးမိနစ်အတွင်းမှာပဲ ရောဂါရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ “အရင်တုန်းက ကျွန်တော်လို ကလေးတွေကို ထောက်ပံ့မှု မရှိဘူး။ ဒါကြောင့် ဆရာဝန်က ကျွန်မကို ရောဂါအမည်တပ်ပြီး ခြောက်လအကြာမှာတော့ သူ့မိဘတွေကို နောက်တစ်ကြိမ် ထပ်သွားကြည့်ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ကျွန်တော့်မိဘတွေက မိဘပံ့ပိုးကူညီတဲ့အဖွဲ့တစ်ခုရှိတော့ သူတို့နဲ့ အဆက်အသွယ်ရခဲ့တယ်” ဟု Hari က အခြားလူများနှင့်တွေ့ဆုံပြီးနောက်တွင် သူ၏မိဘများက သူ့ကို အထူးပညာရေးစာသင်ခန်းများထားရှိပေးခဲ့ကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ပိုကောင်းတဲ့အနာဂတ်အတွက် တိုက်ပွဲဝင်ပါ။
Hari ဟာ စာသင်ခန်းတစ်ခုမှာ စာရင်းသွင်းထားစဉ်မှာ သူ့ရဲ့ပညာရေးကို မပျော်ရွှင်ခဲ့ပါဘူး။ Hari ကို "ခက်ခဲသောကိစ္စ" အဖြစ် မှတ်ယူထားပြီး ကလေးတစ်ဦးအတွက် အဆင်မပြေသော စာသင်ခန်းများစွာကို ပြောင်းရွှေ့ခံခဲ့ရသည်။ “သကြားလုံးဆိုင်အပြင်ဘက်မှာ ကလေးတစ်ယောက်လို စိတ်ထဲမှာ သကြားလုံးတွေကို တောင့်တစွာကြည့်နေတယ်။ ကျွန်ုပ်၏ မသန်စွမ်းသူ ရွယ်တူများသည် ဤအေးမြသော ပညာရပ်အားလုံးကို သင်ယူနေကြသော်လည်း ကျွန်ုပ်၏ ပဉ္စမတန်း အတန်းသည် စာလုံးပေါင်း ကြောင်ကဲ့သို့ သူငယ်တန်းမှ သင်ကြားခဲ့သော တူညီသော သင်ခန်းစာများကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေဆဲ ဖြစ်သည်။ ဝမ်းနည်းကြေကွဲပြီး ငါ့အခြေအနေ ဘယ်လိုပြောင်းသွားလဲ မသိဘူး။ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ကျွန်ုပ်ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ အခြားမသန်စွမ်းသူကြီးများတွင် မြင်နေရသည့် သည်းမခံနိုင်သော အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသွားပေလိမ့်မည်” ဟု ထိုကာလများအတွင်း များစွာရုန်းကန်ခဲ့ရသော ပညာရှင်က မျှဝေသည်။
လမ်းဆုံလမ်းခွတွင် Hari ကို ကျောင်းခရိုင်မှ ထုတ်ယူကာ စင်းလုံးငှားကျောင်းသို့ ခေါ်ဆောင်သွားသည့် အစားထိုး augmentative device (AAC) ကို အသုံးပြုကာ ဆက်သွယ်ရေးမုဒ်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ပညာရှင်က “ကျောင်းရဲ့ ပထမဆုံး စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကဲဖြတ်ချက်က ကျမကို အင်္ဂလိပ်စာ သင်္ချာနဲ့ ကောလိပ်အဆင့်မှာ XII တန်းမှာ ထားခဲ့ပါတယ်။ ရုတ်တရက်ဆိုသလိုပဲ အက္ခရာသင်္ချာ၊ ဇီဝဗေဒနဲ့ ရှိတ်စပီးယားကို စတင်လေ့လာခဲ့ပြီး အဲဒါအားလုံးကို နှစ်သက်ခဲ့ပါတယ်။ အတန်းထဲမှာ ကျွန်တော်ရေးခဲ့တဲ့ ပထမဆုံး စာစီစာကုံးဟာ New York မှာရှိတဲ့ Carnegie Hall မှာ ရရှိခဲ့တဲ့ National Scholastic Gold Medal ကို ဆွတ်ခူးသွားခဲ့တယ်။”
Hari သည် ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေး လှုံ့ဆော်မှုဖြင့် ကဗျာများစွာနှင့် ဝတ္ထုတိုများအပါအဝင် ဖန်တီးမှုများစွာကို ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ပြည်နယ်နှင့် နိုင်ငံအဆင့်တွင် သူ့ကို ဆုပေါင်းများစွာ ရရှိခဲ့သည်။ “အဲဒီနောက် အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုက ဦးစီးလုပ်ကိုင်နေတဲ့ Viji Dilip က အခမဲ့ မျက်မမြင်စာချပ်အတွက် အယ်ဒီတာဖြစ်ချင်လားလို့ မေးခဲ့တယ်၊ ဒီလိုမျိုး စည်းရုံးရေးမှာ ခြေချခဲ့တယ်၊” ဟု လူ့အခွင့်အရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူလည်းဖြစ်သည့် Hari က မျှဝေသည်။
သူ့အိပ်မက်တွေကို ပုံဖော်တယ်။
ပုံမှန်ကျောင်းမှာ နှစ်အတော်ကြာ ကျောင်းတက်တာကို ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး Hari ဟာ သူ့ရဲ့ပညာရေးကို အလွန်အလေးအနက်ထားခဲ့ပါတယ်။ သို့သော် တစ်နေ့နေ့တွင် ဘွဲ့များရယူရန် စိတ်ကူးယဉ်နေချိန်တွင် သူ့ရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်ရန် တစ်ကြိမ်လျှင် ခြေတစ်လှမ်း လှမ်းရမည်ဟု သူသဘောပေါက်ခဲ့သည်။ “ကျနော့်မိဘတွေရော ကျမရဲ့နောက်ထပ်ပညာရေးအဆင့်တွေကို ဘယ်တော့မှ မယူခဲ့ကြပါဘူး။ နောက်ဆုံးတော့ ကျွန်တော့်မှာ မသန်စွမ်းမှု စိန်ခေါ်မှုတွေ အများကြီး ရှိပါ သေးတယ်။ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် တစ်ချိန်က ကျွန်တော် အထက်တန်းကျောင်း ဒီပလိုမာတောင် ရခဲ့ပုံ မရဘူး။ ကျွန်တော် အထက်တန်းကျောင်းပြီးပြီးချင်းမှာပဲ ကျွန်တော့်အတွက် ကောလိပ်တစ်ခုရှာခဲ့တယ်” ဟု Hari က မိသားစုကို အသိုင်းအဝိုင်းကောလိပ်များအကြောင်း အသိပေးခဲ့သည့် သူ၏ကုထုံးပညာရှင်ဖြစ်ကြောင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။
ပညာရှင်သည် မကြာမီ San Jose City College သို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သော်လည်း ၎င်းသည် သူ့အတွက် မလုံလောက်ပါ။ “ကျွန်တော် ကောလိပ်တော်တော်များများမှာ လျှောက်ထားဖူးတယ်။ UC Berkeley သည် ကျွန်ုပ်၏လျှောက်လွှာကို လက်ခံကြောင်း ကျွန်ုပ်သိလိုက်ရသောအခါ ကျွန်ုပ်သည် အလွန်ပီတိဖြစ်မိပါသည်။ ဒီနိုင်ငံမှာ မသန်စွမ်းအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုရဲ့ မွေးရပ်မြေပါ” ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။ UC Berkeley သို့ဝင်ရောက်စဉ်တွင်သူ၏ဆရာနှင့်လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များထံမှကြီးမားသောပံ့ပိုးကူညီမှုရယူခြင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ “ဘာကလေသည် အမှန်တကယ်ပင် အသွင်ကူးပြောင်းမှုတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်၊” ဟု Hari က “ကျွန်ုပ်တွင် ပံ့ပိုးကူညီသည့်ဌာန၊ တရားစီရင်ခြင်းမပြုသော ရွယ်တူများရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် သင်မြင်လိုသောပြောင်းလဲမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် အပြင်ထွက်ရန် လှုံ့ဆော်မှုလည်း ရှိပါသည်။ ဘယ်သူမှ မပြောဘူး။ ဒါက ခြားနားတဲ့ကမ္ဘာကို ဖြစ်စေပြီး မတူညီတဲ့အခွင့်အရေးတွေကို စမ်းကြည့်ဖို့ သတ္တိရှိစေတယ်။”
Hari ၏ ဂုဏ်ထူးဆောင် သုတေသနသည် အထီးကျန်ဆန်ခြင်းတွင် ကြောက်ရွံ့ခြင်း၏ စိတ်ခံစားမှုနှင့် ပုံမှန်မဟုတ်သော လူဦးရေတွင် ထိုစိတ်ခံစားချက်ကို ခံစားရပုံနှင့် နားလည်ပုံတို့မှ ကွဲပြားသွားပုံတို့ကို သုတေသနပြုခဲ့ပါသည်။ Hari သည် သူ၏ ပညာရပ်များအပြင် ကလပ်အသင်းများစွာနှင့် ကျောင်းသားလှုပ်ရှားမှုအတွက် စာရေးခြင်းကဲ့သို့သော အခြားသင်ရိုးညွှန်းတမ်းဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားနေ့စဉ်တက္ကသိုလ်တွင် Spectrum တွင်ပါဝင်ခဲ့ပြီး Autism အတန်းကိုလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ဖြည်းညှင်းစွာ၊ Hari သည် တက္ကသိုလ်ကျောင်းဝင်းအပြင်ဘက် လှုပ်ရှားမှုများတွင်လည်း ပါဝင်လာခဲ့သည်။ “အမေရိကန် မသန်စွမ်းသူများအက်ဥပဒေ နှစ် 30 ပြည့် နှစ်ပတ်လည်နေ့မှာ သမ္မတ အိုဘားမားရဲ့ Instagram မှာ မီးမောင်းထိုးပြခဲ့တဲ့ ကျောင်းသား သုံးယောက်ထဲက တစ်ယောက်ပါ။ အမှန်တော့၊ ကျွန်ုပ်သည် တက္ကသိုလ်ဆုတံဆိပ် နောက်ဆုံးအဆင့် (ကျောင်းသား 5 ၏ ဘွဲ့လွန်အတန်းတွင် ထိပ်တန်း 11000 ဦး) နှင့် စိတ်ပညာဌာန ကိုးကားခြင်းဆုရရှိသူဖြစ်သည်” ဟု Psi Chi အပါအဝင် US တွင် ဂုဏ်သိက္ခာအရှိဆုံး လူ့အဖွဲ့အစည်းအချို့မှ ဂုဏ်ပြုခံရသော ပညာရှင်ကို မျှဝေပါသည်။ နှင့် Phi Beta Kappa။
မကြာသေးမီက ထုတ်ဝေခဲ့သော ကဗျာဆရာလည်းဖြစ်သည့် လူငယ်များသည် Paul & Daisy Soros Fellowships for New Americans ကို လက်ခံရရှိခဲ့သည်။ "PhD အတွက် တိကျတဲ့ သုတေသန ခေါင်းစဉ်တစ်ခုနဲ့ လာဖို့ ကျွန်တော့်မှာ အချိန်တစ်ခုရှိသေးတယ်" ဟု Vanderbilt တက္ကသိုလ်တွင် ၎င်း၏ သုတေသနလုပ်ငန်းကို လုပ်ဆောင်ရန် စီစဉ်သူ Hari က မျှဝေသည်။ “ကျွန်မရဲ့အလုပ်က လူတွေရဲ့ အာရုံကြော/အာရုံခံစနစ်ကို အာရုံစိုက်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ငါက အဲဒါကို ကျဉ်းမြောင်းအောင် မလုပ်သေးဘူး။”
- Hari Srinivasan ကို လိုက်ကြည့်ပါ။ တွစ်တာ, Instagram ကို နှင့် ဘလော့ခ်