(ဧပြီလ 8, 2022) သူမသည် ခြေထောက်တစ်ဖက်ကို သူမ၏စက်ဘီးပေါ်သို့ တင်းတင်းကျပ်ကျပ်တင်လိုက်သည်။ ချက်ခြင်းပင် သူမ အရှိန်ပြင်းပြင်းဖြင့် နင်းသွားခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့် အနှစ် 50 ဝန်းကျင်က သူမသိခဲ့သည်မှာ နှိမ့်ချသူများကို ကျွေးမွေးကူညီရန် ဤနေရာ၌ ရှိနေခဲ့သည်- Sudha Varghese သည် ၎င်းကို စူးစူးစိုက်စိုက် အပ်နှံခဲ့သည်။ မကြာမီ "Cycle Didi" သည် Bihar ၏ Mahadalit အသိုက်အဝန်းဖြစ်သော Musahars ကိုမြှင့်တင်ရန်အတွက် မမောမပန်းလုပ်ဆောင်နေသော ကြိုဆိုသည့်မျက်နှာတစ်ခုဖြစ်သည်။ Padma Shri (2006) ဆုရရှိသူသည် ဤစေတနာကောင်းစိတ်ထားအတွက်ကြောင့် လူများနှင့် ၎င်းတို့၏အခက်အခဲသည် အရေးကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ Kottayam, Kerala, Sudha သည် သူမ၏ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်တွင် Bihar သို့ပြောင်းရွေ့ခဲ့ပြီး ခက်ခဲကြမ်းတမ်းသော အဖြစ်မှန်ကို မြင်ခဲ့သည်။ ယနေ့တွင်၊ Sudha သည် မိန်းကလေးများအတွက် နေထိုင်ရာကျောင်းများစွာကို ဖွင့်လှစ်ထားပြီး အမျိုးသမီးများအတွက် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု အစီအစဉ်များကို ပေးဆောင်ကာ အထက်တန်းစား ဇာတ်အိမ်များ၏ ချည်နှောင်မှုများမှ ဤဒါလစ်အသိုင်းအဝိုင်းများကို စွမ်းအားမြှင့်ပေးသည်။
“ဘီဟာကို ရောက်ပြီး ဒီလူတွေရဲ့ အခြေအနေကို မြင်တဲ့အခါ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးတွေအတွက် တစ်ခုခုလုပ်ရမယ်ဆိုတာ သိတယ်။ သူတို့နဲ့ နှစ်အတော်ကြာအောင် နေထိုင်ခဲ့ပြီး အခန်းကျဉ်းလေးထဲမှာ မိန်းကလေးတွေကို သင်ပေးခဲ့တယ်” ဟု Padma Shri ဆုရရှိသူနှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် မျှဝေသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အိန္ဒိယ. “ကျွန်မက Musahar အသိုင်းအဝိုင်းကို ကူညီဖို့ ကျွန်တော့်ရဲ့ ခွန်အား၊ အချိန်နဲ့ အားလုံးကို မြှုပ်နှံထားခဲ့တယ်” လို့ သူမက ဆိုပါတယ်။ ကြွက်ဖမ်းခြင်းလုပ်ငန်းအတွက် လူသိများသော Musahars များသည် ရွာအစွန်အဖျားတွင် နေထိုင်ကြပြီး အထက်တန်းစားဇာတ်ဝင်ခန်းများမှ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။
ခေတ်က ဘားမှမရှိ။
မွေးချင်းခြောက်ယောက်တွင် အကြီးဆုံးဖြစ်သော 1944 ခုနှစ်တွင် ချမ်းသာသောမိသားစုမှ မွေးဖွားခဲ့ပြီး သူမသည် သနားစရာကောင်းသော ကလေးဖြစ်ကြောင်း ဝန်ခံခဲ့သည်။ အနုပညာကို ဝါသနာပါပြီး ကျောင်းမှာ ပြဇာတ်၊ အက၊ သီချင်းဆိုပြိုင်ပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ “ပထမကလေးတုန်းကတော့ အဘိုးအဘွားတွေရော မိခင်ရော အဖေရောကရော ကျွန်တော့်ကို အရမ်းချစ်ကြတယ်။ သဘာဝတရားထဲမှာ နေရတာကို သဘောကျတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောသည်။
ငယ်စဉ်ကပင် ဆင်းရဲနွမ်းပါးသူ၏ အတိဒုက္ခသည် သူမကို ပူပန်စေခဲ့သည်။ အလယ်တန်းကျောင်းတွင် မဂ္ဂဇင်းတစ်စောင်ကို ဖောက်ထွင်းဝင်ရောက်ရင်း ဘီဟာရှိ ခနော်နီတဲအိမ်တစ်ခု၏ ဓာတ်ပုံကို အမှတ်မထင်တွေ့လိုက်ရသည်။ “ဒီပုံလေးကို ခေါင်းထဲက ထုတ်လို့မရဘူး။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးမှာ မိသားစုတစ်ခုနေထိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့ အတွေးက ကျွန်မကို ဝမ်းနည်းစေတယ်” ဟု အသက် ၇၇ နှစ်အရွယ် လူမှုဝန်ထမ်းက မျှဝေသည်။
ထိုအချိန်တွင်၊ သူမသည် Notre Dame Academy သို့ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး သူမ၏မိသားစုမှ ဆန့်ကျင်မှုများကြားမှ ကက်သလစ်သီလရှင်တစ်ပါးဖြစ်လာရန် ဘာသာရေးအရ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ “ဘီဟာကို သွားချင်တယ်လို့ မိသားစုကို ပြောတုန်းက မိဘတွေက ငြင်းတယ်။ ကျွန်တော် သူတို့ကို စည်းရုံးဖို့ ကြိုးစားပေမယ့် နားမထောင်ချင်ဘူး။ တစ်နေ့မှာ ကျွန်တော့်မိခင် အဖိုးက အိမ်ပြန်လာပြီး ကျွန်တော့်ကို နှုတ်ဆက်ပြီး ကျွန်တော့်မိဘတွေကို သွားခွင့်ပြုဖို့ ဖျောင်းဖျခဲ့ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
စိန်ခေါ်မှုများကို ကျော်လွှားပါ။
Bihar တွင်ဘဝသည်မလွယ်ကူပါ။ သုဒ္ဓါဝါသသည် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း အမြစ်တွယ်နေသော ဇာတ်စနစ်၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုနှင့် မထိတွေ့နိုင်မှုကို နားလည်ရန် တစ်နှစ်အချိန်ယူခဲ့ရသည်။ သို့သော် အကြီးမားဆုံးရုန်းကန်မှုမှာ ဘာသာစကားဖြစ်သည်။ “ကျွန်မ Kerala ကနေ ပြောင်းလာတုန်းက အင်္ဂလိပ်လို နည်းနည်းပါးပါး သိတယ်။ ဟိန္ဒီစကား မပြောတတ်ဘူး။ မူဆာဟာအသိုက်အဝန်းကို ကူညီချင်တယ်ဆိုရင် နှစ်ခုစလုံးကို သင်ယူရမယ်ဆိုတာ မကြာခင်မှာ သိလာရတော့မှာပါ” ဟု သူမက မျှဝေကာ “ဇာတ်စနစ်၏ မကောင်းမှုများနှင့် ရပ်ရွာ၏ သနားစရာကောင်းသော အခြေအနေတို့ကို ကျွန်ုပ် သတိမပြုမိခဲ့ပေ— အိမ် သို့မဟုတ် ဝင်ငွေမရှိ၊ တောင်းရမ်းစားသောက်ခိုင်းပြီး ခြေကျင်လျှောက်နေရတာ။”
Notre Dame Academy မှာ သူမလုံလုံလောက်လောက် မလုပ်ဆောင်နိုင်လို့ မပျော်မရွှင်ဖြစ်ပြီး သူ့ဘာသာသူ ရုန်းထွက်ခဲ့ပါတယ်။ သူမသည် မူဆာဟာရွာသားအချို့ကို နေစရာနေရာပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ပြီး မိန်းကလေးများအတွက် အတန်းစတက်သည့် စပါးကျီတစ်ခု ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။ “ဒီအသိုက်အဝန်းအတွက် အဓိက ဝင်ငွေရှာတယ်။ တာဒီ (toddy)။ ဖောက်သည်များသည် အရက်ဝယ်လာပြီး ငယ်ရွယ်သော မိန်းကလေးများ၏ ပညာရေးကို အနှောင့်အယှက်ပေးသည်။ ဒါကြောင့် စာသင်ရုံတင်မကဘဲ အပ်ချုပ်နဲ့ ပန်းထိုးလုပ်ငန်းလည်း လုပ်ဖူးတဲ့ စာသင်ခန်းတွေကို လာခိုင်းတာပါ” ဟု လူမှုဝန်ထမ်းက ပြုံးပြသည်။
များမကြာမီ မိန်းကလေးများစွာ အတန်းစတက်ကြသည်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ကို ပညာပေးရုံနဲ့ မလုံလောက်ဘူး။ ၎င်းတို့၏ ရပိုင်ခွင့်များနှင့် ရေသန့်ရရှိရန် လက်စုပ်စက်များအတွက် ရန်ပုံငွေရှာဖွေခြင်း - Sudha သည် ရပ်တန့်၍မရနိုင်ပါ။ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူသည် ၎င်းတို့အား နေ့စဥ်လုပ်ခ ပိုမိုမြင့်မားစွာ တောင်းဆိုရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ သူမကို ဖြုတ်ပစ်မယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်တဲ့ လူပေါင်းများစွာနဲ့ အဆင်မပြေခဲ့ပါဘူး။ “ကျွန်မ Danapur မှာ အိမ်ကနေ ထွက်သွားပြီး ငှားထားတဲ့ အိမ်ဆီ ပြောင်းခဲ့ရတယ်။ အသတ်ခံရမှာကို ကြောက်တဲ့ နေ့တွေ ညတွေ ရှိခဲ့တယ်။ ဒီလူတွေအတွက် အလုပ်လုပ်ရရင် ကြောက်ရွံ့မှုဟာ အကူအညီဖြစ်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို သိလာတယ်။ သူတို့ကို မတ်တပ်ရပ်ပြီး ပြန်သွားတယ်” ဟု လူမှုဝန်ထမ်းက ပြုံးပြသည်။
1987 ခုနှစ်တွင်သူမသည် Dalit အမျိုးသမီးများအခွင့်အရေးများရရှိရန်ကူညီရန် NGO တစ်ခုဖြစ်သော Nari Gunjan ကိုစတင်ခဲ့သည်။ နှစ်နှစ်အကြာတွင် (ဘင်ဂါလူရူကျောင်းမှ) ဥပဒေဘွဲ့ဖြင့် လွန်ဆွဲနေခဲ့ပြီး အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုနှင့် မုဒိမ်းမှုကျူးလွန်ခံရသည့် အမျိုးသမီးများအတွက် အမှုများကို တွန်းလှန်ခဲ့သည်။ “အရင်က အာဏာပိုင်တွေဆီ သွားခဲ့ပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ ဒီအမျိုးသမီးတွေ တရားမျှတမှုရှိစေဖို့ ဥပဒေကျောင်းမှာ စာရင်းသွင်းခဲ့တယ်” ဟု သူမက ထပ်လောင်းပြောသည်။
အတွေးအမြင်များ ပြောင်းလဲခြင်း။
Dalit မိန်းကလေးများကို ပညာပေးရန်အတွက် သူမသည် ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် လူနေအိမ်ကျောင်း - Prerna (Danapur, Patna) ၏ဆင်ခြေဖုံးတွင်) တည်ထောင်ခြင်းဖြင့် သူတို့၏ပုံရိပ်ကို ဖြည်းဖြည်းချင်း ပြန်လည်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ “မိန်းကလေးများကို ကျောင်းတက်ခွင့်မပြုပါ။ အထက်တန်းစားဇာတ်များသည် Dalit နှင့် Musahar အသိုင်းအဝိုင်းမှလူများ အသက်ရှင်ရပ်တည်ရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အခြေခံအသုံးအဆောင်တွေတောင် မပေးထားဘူး။ ပြည်နယ်အစိုးရ၏ ရန်ပုံငွေနှင့် စေတနာ့ဝန်ထမ်း လှူဒါန်းမှုများဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ပထမအသုတ်ကို စတင်ခဲ့သည်၊ "အများပြည်သူသုံးအိမ်သာတစ်ဝက်နှင့် ကျွဲရေတစ်ဝက်သွန်း"ဖြစ်သည့် ကျောင်း၏ Sudha shares၊
သူမ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ပညာရပ်များသာမက သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများပါ ကရာတေးကို ပေါင်းထည့်ကာ မိန်းကလေးများ ကျွမ်းကျင်လာကာ ဂူဂျာရတ် (14) တွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ရန် ရွှေငါးခု၊ ငွေငါးခုနှင့် ကြေးတံဆိပ် 2011 ခု ရရှိခဲ့သည်။ ဂျပန်နိုင်ငံ Shotokan Karate-Do အဖွဲ့ချုပ်၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့် ကျင်းပသော နိုင်ငံတကာ ကိုယ်ခံပညာပြိုင်ပွဲ။ “အခု မိန်းကလေးတွေက ဆရာဝန်တွေ၊ အင်ဂျင်နီယာတွေ၊ ရှေ့နေတွေနဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်ဖို့ ပညာသင်ကြားနေတဲ့ သူတို့ရဲ့ အိပ်မက်တွေကို လိုက်စားနေကြပြီး အဲဒါက ကျွန်မကို ပျော်ရွှင်စေတယ်” လို့ သူမက ဆိုပါတယ်။
သူမ၏ပဏာမခြေလှမ်း Nari Gunjan သည် Bihar ခရိုင်ငါးခုတွင်တက်ကြွစွာလုပ်ဆောင်နေပြီးစွမ်းဆောင်ရည်မြှင့်တင်ရေးလှုပ်ရှားမှုများကိုလုပ်ဆောင်သည်။ “ Nitish အစိုးရက အရက်ကို ပိတ်ပင်လိုက်ပြီးနောက် တော်တော်များများက ဝင်ငွေမရှိတော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ဟင်းသီး ဟင်းရွက်တွေ စိုက်ပျိုးပြီး ပိုလျှံနေတဲ့ ထုတ်ကုန်တွေကို ရောင်းချဖို့ မီးဖိုချောင် ဥယျာဉ်ကို အမျိုးသမီးတွေကို တွန်းအားပေးခဲ့တယ်။ ဒါမှမဟုတ် စီးပွားရေးလုပ်ပါ။ chane ka sattuအဲဒါက အကြီးကြီးပဲ” ဟု လူမှုဝန်ထမ်းတဦးက ပြောသည်။
နောက်ထပ်ထူးခြားသောအသက်မွေးဝမ်းကြောင်းအစီအစဉ် - Devadasi Dalit အသိုင်းအဝိုင်းမှအမျိုးသမီးအားလုံးပါဝင်သည့် Nari Gunjan Sargam Mahila တီးဝိုင်းသည် များစွာချီးကျူးခဲ့သည်။ “သူတို့ကို အကြံဥာဏ်နဲ့ အရင်ချဉ်းကပ်တုန်းကတော့ မသေချာဘူး။ ငါတို့က သူတို့ကို လေ့ကျင့်ပေးခဲ့ပြီး အခု သူတို့က အစိုးရနဲ့ အဆင့်မြင့်ပွဲတွေမှာ ဖျော်ဖြေတယ်။ အခု ဒုတိယတီးဝိုင်းကို ဖန်တီးဖို့ လုပ်နေပါတယ်” ဟု Sudha က ရယ်မောသည်။ NGO သည် စျေးမကြီးသော သန့်ရှင်းသော လက်သုတ်ပုဝါများကိုလည်း ထုတ်လုပ်သည်။
“မိန်းကလေးတွေ ပညာသင်ကြားနေချိန်မှာ တော်တော်များများက သူတို့ကို ညံ့ဖျင်းစွာ ဆက်ဆံနေကြဆဲပါ။ သူတို့ရဲ့ အတွေးအမြင်ကို ပြောင်းလဲစေချင်တယ်။ အများစုသည် ဆင်းရဲတွင်းနက်ပြီး ဘေးဖယ်ထားကြသည်။ မူဆာဟာ အသိုက်အဝန်းကို မြှင့်တင်ဖို့ ပရောဂျက်ပေါင်းများစွာကို လုပ်ဆောင်နေပါတယ်” လို့ ပြုံးပြီး သူမရဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ အလုပ်တွေကို ဆက်လုပ်နေပါတယ်။
- Sudha Varghese ကို Follow လုပ်ပါ။ LinkedIn တို့, Facebook ကနှင့် တွစ်တာ